Piyano Pedallarının Evrimi !
Synthsizer veya sahne piyanolarının arkalarında bulunan bazı jack girişlerinin ne için olduğunu hiç merak ettiniz mi? Bazı Roland Synthesizer' larda arka kısmında “HOLD” ile “CTRL1 ve CTRL2,″ jack girişleri göreceksiniz. Diğer enstrümanlarda ise “SOSTENUTO” veya “DAMPER” olarak adlandırılan girişler görebilirsiniz. Bu girişler tamamıyla ayak pedalları için yapılmış olup, piyanonun tınısını ve etkileyiciliğini değiştirmek içindir. Şimdiki modern piyanoların ayak pedallarının konfigürasyonu, 19. yüzyılın sonlarından itibaren 3 pedal olarak gelmektedir. Bu pedallar sustain (damper pedal), sustenuto ve soft pedaldır. (bazen shift pedal adını da almaktadır.)“Pedal piyanoların ruhudur” . . . Anton Rubinstein
Piyano Pedallarının Tarihi
İlk olarak Bartolomeo Cristofori tarafından icat edilen ve başlangıçta "una corda" olarak adlandırılan soft pedalı, piyanonun sesini değiştirmek için icat edilen ilk mekanizma olmuştur. Bu fonksiyon genellikle, modern piyanolar üzerindeki sol pedal tarafından işletilmektedir. Bu pedal kuyruklu piyano üzerinde mekanizmayı fiziksel olarak sağa kaydırmaktadır. Bu pedal sesin tınısını veya rengini değiştirmeyip, sadece sesin seviyesini değiştirerek daha da yumuşatır. Bu pedalın icadından sonra tüm piyano üreticileri tarafından, standart olarak piyano üzerine entegre edilen bir hal almıştır.
18.yüzyılın sonlarında, piyano yapımcıları notalar için üç sıra tel kullanmaya başlamışlardı. Bu değişiklik Soft Pedal fonksiyonunun ihtiyacını ortaya çıkardı. Modern kuyruklu piyanolarda, soft pedala basıldığında çekiçler 3 sıra tele vurmak yerine 2 sıra tele vururlar.
Modern duvar piyanolarında ise, sol pedal gerçek bir soft pedal gibi değildir. Çünkü, mekanizmanın yana doğru hareket etmesi mümkün değildir. Çekiçlerin ve tellerin yatık yada eğik olması nedeniyle mekanizma hareket edemez. Eğer hareket etmiş olsaydı, farklı notanın tellerine vurarak yanlış sesler çıkarmış olurdu. Bu nedenle duvar piyanolarında sol pedal aktif edildiğinde çekiç mekanizmaları tellere daha yaklaşarak çalışırlar. Bu sayede daha hızlı bir zamanlamalar için "yarı-darbe" etkisiyle kullanılmaktadır. Ayrıca tellere yakın durarak ve buradan tellere vuruş yaparak, daha az titreşim ile piyano sesinin seviyesini yumuşatmak içinde kullanılmaktadır.
Sustain ve Sostenuto Pedalları
Sustain pedalı modern piyanolar üzerindeki pedallardan sağdakidir. Bu pedal tüm tellerin üzerindeki susturucuları kaldırarak klavye üzerinde tuşa bastıktan sonra tellerin vibrasyonunun devam etmesini sağlar. Sese önemli anlamlılık ekleyerek, notaların rezonansına ve harmonilerin birbirine karışmasına izin verir. Modern kuyruklu piyanoların yapısına en son eklenen orta pedal olan Sustenuto pedalıdır. Bu pedal piyanistin seçtiği notaya sustain verip, diğer notaların bu etkiye dahil olmadan çalınabilmesini sağlar.
Piyanoda ayak pedallarının yeri, cihazın evrimi sırasında oldukça dalgalı bir seyir izlemiş ve bu da pedalların gelişiminin başka bir yönü olmuştur. Sonunda, on dokuzuncu yüzyılda, ayak pedalları mekanizmayı da güçlendirmek ve stabilize etmek için piyano altında merkezi bir çerçeveye bağlanmıştır. Bu çerçeve bağlı olduğu kuyruklu piyanolarda sıklıkla "lir" şeklinde dekoratif şekil ve tasarımlarıyla kullanılmıştır. Hatta, bugün hala modern piyanolarda bir pedal montajı için "lir pedal" adını taşır.
Pedal için Anımsatıcı :
Una corda aynı zamanda “soft pedal” veya “shift pedal”olarak bilinir
Sostenuto pedal
Sustain pedalı aynı zaman“damper pedal” olarak bilinir
Elektronik Enstrümanlar için Ayak Pedalları...
Roland pedal fonksiyonları ve işlevlerine çok önem vermektedir. Diğer markalarda bu geleneksel özellikler için sadece "Hold" ve "Sustain" fonksiyonları görebilirsiniz. Roland DP-10 ve DP-2 pedallarını tipik şekilde "hold" veya "sustain" fonksiyonları olarak kullanılabilir. DP-10 yarım pedal etkisine sahip klavyelere uyumlu olup, üzerindeki bir anahtar ile standart bir sustain pedalına da dönüşebilir. Roland RPU-3 gibi ürünler, RD-700NX veya V-Piano gibi enstrümanlarda çalışan, modern piyano pedal konfigürasyonlarına sahip şekilde dizayn edilirler. “CTRL” olarak adlandırılmış girişler ise genellikle EV-5 veya EV-7 Expression Pedal ile kontrol edilebilen ses seviyesi, expression ve synthesizer daki diğer parametreleri kontrol edebilirler. İşte bu yüzden birçok klavyeci DP-10 ve EV-5 pedalına sahip olmalıdır.